آشنایی با مدالیته حركت درمانی

دستگاه حركت پسیو (Continuous Passive Motion)، كه با واژه اختصاری CPM شناخته می‎شود، یك مدالیته‌ی درمانی مكانیكی است كه مفصل مبتلا را برای یك دوره زمانی نسبتا طولانی، به طور پسیو و پیوسته در دامنه‌ی حركتی مشخصی حركت ميدهد. به عبارت دیگر، در فرآیند رفع محدودیت‌های حركتی و بازیابی دامنه‌ی حركتی از دست رفته، CPM یك حركت جایگزین را برای مفصل مبتلا فراهم ميكند، تا زمانی كه بیمار قادر شود مفصل خود را به طور فعال، در دامنه‌ی حركتی مطلوب حركت دهد. استفاده از CPM در مراحل ابتدایی برنامه‌ی بازتوانی بیمار، دستیابی به حركات فعال و امكان مشاركت بیمار در تمرینات تقویتی معمول را تسریع ميكند. این موضوع به خصوص هنگامی كه با جمعیت‌های هدف خاص مانند افراد فعال (ورزشكاران) و یا افراد سالمند سر و كار داریم، از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین، در بیمارانی كه تحت عمل جراحی مفصل قرار گرفته‌اند، اغلب، حركت دادن مفصل بلافاصله پس از جراحی با درد شدید همراه است و مانع از آن ميشود كه بیمار بتواند در ساعات و روزهای اولیه پس از عمل، مفصل خود را به طور فعال حركت دهد. تحقیقات نشان داده است كه استراحت یا بی تحركی طولانی مدت یك مفصل پس از جراحی، به طور قابل ملاحظه ای خطر خشكی مفصل را افزایش ميدهد كه متعاقب آن، بیمار دچار مشكلات حركتی قابل توجهی خواهد شد. بنابراین هدف اصلی CPM، جلوگیری از خشكی مفصل‌ها، كاهش احتمال تغییر شكل مفصل‌ها، جلوگیری از چسبندگی بافت‌های اطراف مفصل، كاهش اثرات بيحركتی مفاصل، افزایش مایع مفصلی و در نتیجه تسریع بهبودی مفاصل و افزایش جریان خون اندام است كه به موجب آن، فرآیند ترمیم بافت نرم نیز تسهیل ميگردد.

از جمله مزایای استفاده از دستگاه CPM عبارتند از:

• حرکت مداوم و تدریجی مفصل: ميتواند به کاهش درد و تسکین علائم دردی مرتبط با عمل جراحی یا آسیب کمک کند.
• حرکت ملایم و قابل تنظیم مفصل: اجازه ميدهد که در طول فرایند بهبودی به تدریج انعطاف‌پذیر شود و درد کاهش یابد.
• بهبود عملکرد مفصل را تسهیل ميکند.
• ریسک تشکیل آدراس (اتصال غیرطبیعی بین بافت‌های مفصلی) را کاهش ميیابد.
• بهبود جریان خون و بازسازی بافت‌های مفصلی را تسریع ميکند.
• بهبود راهروی عضلانی را تسهیل ميکند.
• به عضلات اطراف مفصل اجازه ميدهد تا نرم و انعطاف‌پذیر شوند و عملکرد بهتری داشته باشند.
• به بازیابی سریع‌تر و بهبود زودهنگام بعد از جراحی کمک ميکند.
• باعث بهبود جریان خون، تغذیه بافت‌ها و بهبود عملکرد مفصل ميشود.

از جمله موارد منع استفاده از CPM عبارت است از:

• مواردی که در آن دستگاه ممکن است باعث حركت ناخواسته استخوان های مخالف شود و بافت درمانی را تحت تأثیر قرار دهد
• شكستگی ناپایدار
• عفونت مفصلی كه درمان و یا كنترل نشده است
• فلج اسپاستیك
• ترومبوز ورید عمقی
• انطباق ضعیف بیمار
• سفتی عضلات
• فاز مانیك
• تشنج صرعی
• ناپایداری علائم حیاتی
• تب و عرق
• افرادی كه نقص شناختی دارند