اثرات بیولوژیک لیزر درمانی

کلمه‌ی لیزر مخفف (Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation) و به معنای تقویت نور به وسیله نشر تابشی تحریک شده است.

لیزر درمانی در فیزیوتراپی بر اساس طول موج نور و توان آن، به دو نوع تقسیم ميشود:

• لیزرکم توان (Low Intensity) ، که محدوده طول موج 700-1100 نانومتر و حداكثر توان خروجی 500 میلی وات در حالت تابش پیوسته دارند.
• لیزر پرتوان(High Intensity) ، که محدوده طول موج 700-1100 نانومتر و حداكثر توان خروجی بیشتر از ۵۰۰ میلی وات در حالت تابش پیوسته دارند.

برای برانگیختن یك پاسخ درمانی مطلوب در بافت هدف، لازم است كه مقدار مشخصی از انرژی به آن بافت تحویل داده شود. فرض كنید موج لیزر با انرژی مشخصی به سطح پوست تابیده شود. هنگام برخورد لیزر با سطح پوست، چند اتفاق برای انرژی لیزر رخ ميدهد، بخشی از انرژی لیزر از سطح پوست منعكس ميشود، بخشی از انرژی در سطح بافت پراكنده ميشود، بخشی از انرژی در بافت‌های سطحی جذب ميشود و در نهایت بخش باقیمانده از انرژی لیزر، با عبور از بافت‌های سطحی، به بافت‌های عمقيتر ميرسد و در آن‌جا باعث ایجاد اثرات درمانی ميشود.

لیزرهایی با طول موج بین 600 – 1400 نانومتر، دارای اثرات بیولوژیك و درمانی هستند. طول موج، یكی از عوامل تاثیرگذار بر عمق نفوذ لیزر است. عمق نفوذ لیزر در طول موج‌های داخل این محدوده با هم متفاوت است. در كل این محدوده، طول موج‌های 808، 904 و 1064 نانومتر، بیشترین عمق نفوذ را دارند كه در این میان طول موج 808 نانومتر، به دلیل جذب كم‌تر توسط آب، هموگلوبین و ملانین پوست، عمق نفوذ بیشتری دارد.

نكته حائز اهمیت این است كه اكثر موارد پاتولوژیك و بیماريهایی كه لیزر برای درمان آن‌ها موثر است، از نظر عمق، پایین‌تر از بافت‌های سطحی یعنی در عضلات، تاندون‌ها و تا حد كمی استخوان واقع هستند. در لیزر درمانی پرتوان، هدف این است كه با انتخاب توان و طول موج مناسب، انرژی لیزر به مقدار كافی و در كم‌ترین زمان ممكن به این عمق برسد و روی ساختارهای آسیب دیده اثر بگذارد.

از جمله اثرات بیولوژیك لیزر درمانی عبارت است از:

• تسریع گردش خون از طریق اتساع عروق كه نتیجه آن آثار ضد التهابی، تغذیه ای و تحریك متابولیسم سلولی است.
• تغییر فشار هیدرواستاتیك در مویرگ‌ها كه منجر به افزایش جذب مایع بین سلولی، رفع تورم و فعال شدن ترمیم مجدد بافتی ميشود.
• تحریك جابجایی الكترولیت موجود در پرتو پلاسم سلولی كه منجر به تسریع متابولیك ميشود.
• تحریك پروسه‌های ایمنی بدن، كه نتیجه آن افزایش تولید آنتی باديها، اثر ضد باكتریایی و رفع التهابات رماتیسمی است.
• تاثیر بر روند تولید ATP در میتوكندريها, تولید انرژی بیشتر در سلول، فعال‌تر شدن آن و همچنین تحریك فعالیت میتوزی، كه به‌دنبال آن افزایش سرعت ترمیم مجدد بافتی نیز ایجاد ميشود.
• تحریك فیبروبلاست و افزایش سنتز كلاژن، كه منجر به ترمیم سریع‌تر زخم‌ها ميشود .
• ایجاد عروق و مویرگ‌های جدید
• تسکین درد