اثرات بیولوژیك شاك‌ویو

مقدمه:

امروزه در فیزیوتراپی برای درمان اختلالات سیستم عضلانی-اسكلتی، روش‌های مختلفی وجود دارد. یكی از این روش‌ها تكنیك شاك‌ویو (Shockwave) است، تكنیكی كه با عنوان ESWT ( Extracorporeal Shock Wave Therapy) شناخته ميشود. واژه‌ی Extracorporeal به معنای خارج از بدن است و به این موضوع اشاره دارد كه دستگاه مولد شاك‌ویو، خارج از بدن قرار دارد، این امواج در خارج از بدن تولید ميشود و سپس به سمت داخل بدن منتشر ميشوند. واژه‌ی Shock به معنای شوك و ضربه‌ی ناگهانی است و به این موضوع اشاره دارد كه موج شاك به صورت لحظه‌ای، طی ضربه‌ی شدید و پرقدرت، بافت‌های بدن را تحت تاثیر خود قرار ميدهد. امواج شاك، امواجی پرقدرت با انرژی زیاد و دامنه‌ی بالا هستند و همانند امواج اولتراسوند، جزء امواج صوتی به شمار ميآیند.

تسهیل فرآیند ترمیم بافت:  

اعمال شاك‌ویو به بافت‌های آسیب دیده منجر به ساخت عروق خونی جدید توسط بافت‌ها ميشود، درنتیجه میزان خون‌رسانی به بافت افزایش ميیابد و در نهایت منجر به ترمیم و بازسازی بافت‌های استخوانی، عضلانی و لیگامان‌ها ميشود.

شكل 1. آثار شاك‌ویو در فرآیند ترمیم بافت

سایر آثار بیولوژیكی كه تاكنون در زمینه‌ی ترمیم بافت با شاك‌ویو مطرح شده است، عبارتند از:

• تحریك مكانیكی
• افزایش جریان خون موضعی
• افزایش فعالیت سلولی
• آزاد شدن ماده‌ی P ( Substance P)
• آزاد شدن پروستاگلاندین‌هایی نظیر VEGF، TGF β، NO، E2 و سایر سیتوكین‌های التهابی
• آثار تسكین دهنده‌ی گذرا روی اعصاب آوران
• تحریك رسوب‌های كلسیفیك ( عموما تاندون‌ها)

  تاثیر شاك‌ویو در سطوح انرژی مختلف:

آثار و كاربردهای شاك‌ویو در سه سطح انرژی كم، متوسط و زیاد باهم متفاوت است.

شاك‌ویو درمانی در سطح انرژی كم، آثار تسكین‌دهنده دارد و باعث كاهش درد ميشود، در حالیكه در سطح انرژی متوسط، سبب تحریك فرآیندهای متابولیك ميگردد. همچنین شاك‌ویو درمانی در سطح انرژی بالا، یك عامل تخریب كننده است كه سه اثر مهم زیر را به دنبال دارد :

• متلاشی شدن رسوب‌های كلسیم در تاندونیت‌های كلسیفیك
• تحریك مناطق شكستگيهای سودوآرتروز و ایجاد یك هماتوم ثانویه در مناطق مجاور
• بروز پدیده‌ی كویتاسیون